Тус олоххун тэринэр туһунан ыраламмытыҥ дьэ туолан, эн дьиэҕэр сүрэххинэн, өйгүнэн-санааҕынан сөп түбэспит доҕоруҥ киирдэ. Бу кэмтэн ыла эйигин кытта олох үөрүүтүн-хомолтотун тэҥҥэ үллэстиэхтээх , дурда-хахха гыныам диэн эрэммит эр киһиҥ. Ол эрээри, кини эн оҕоҕун кытта уопсай тылы булбакка эрэйи көрдө. Аны уолуҥ кинини кытта алтыһыан баҕарбатын биллэрэр. Сахаларга этиллэринэн, кииринньэҥ ийэни, аҕаны кытта сыһыаны хайдах сөпкө олохтуур туһунан уйулҕа үөрэхтээхтэрэ тугу сүбэлииллэрин истиэҕиҥ
Сүбэнэн быһаарар ордук
Бэйэтэ туспа олохтоммут «быраабылалардаах» дьиэҕэ киирбит киһи оҕону кытта уопсай тыл буларыгар, кинини кытта туох эмит уопсай интэриэстээх буоларга кыһаныахтаах. Ол чэпчэкитэ суох дьыала. Уол, кыыс да оҕо дьиэҕэ саҥа киһи баар буолан хааллаҕына, бэйэлэрин «территорияларыттан» көҥөнөллөр, чугаһатыахтарын баҕарбаттар. Ону уопсай күүһүнэн эрэ быһаарар кыах баар. Холобур, эн уолуҥ оонньуур массыыналары мунньарын билэҕин, доҕоргор киниэхэ суох джип массыынаны ылан биэрэригэр сүбэлиэххин сөп.
Элбэхтик кэпсэтэ сатааҥ
Эр киһи оҕону кытта элбэхтик кэпсэтэ сатыахтаах. Бэйэтин үлэлиир сиригэр илдьэ бара сылдьыан сөп. Оҕо кинини биир идэлээхтэрэ хайдах ытыктыылларын билэрэ-көрөрө сыһыан тупсарыгар олус туһалыан сөп. Оҕолор 30 бырыһыаннара бу кэнниттэн кииринньэҥ аҕаларыгар сыһыаннара уларыйар дииллэр.
Бастакы кэмҥэ киирбит аҕа оҕо туруорсар быраабылатын ылынарыгар тиийэр. Эһиги дьиэҕитигэр саҥа киһи киириэр диэри эн оҕоҥ доҕотторун ыҥыран ыалдьыттатар үгэстээх буоллаҕына, ол салҕанарыгар кыһалын. Кэргэниҥ күнүскү күүстээх үлэтин кэнниттэн элбэх тыаһы-ууһу, аймалҕаны сөбүлээбэт да буоллаҕына, балаһыанньаттан хайдах тахсаргытын сүбэнэн быһаарыҥ. Уолгут табаарыстарын өрөбүлгэ, эбэтэр эһиги дьиэҕитигэр суох кэмҥитигэр ыҥырарыгар сүбэлээҥ.
Бииргэ сынньаныҥ
Дьиэҕэ атын эр киһи киирдэҕинэ оҕолор киниэхэ ийэлэрин күнүүлүүллэр. Урут эн оҕоҕор эрэ болҕомтоҕун уурар эбит буоллаххына, билигин эн тапталгын атын киһилиин үллэстиэн наада. Маннык түбэлтэҕэ эһиги дьиэҕитигэр саҥа киһи киирбитэ үчүгэйин көрдөрөргө дьулуһуҥ.Оҕоҕутун илдьэ культурнай-маассабай тэрээһиннэргэ сылдьыҥ, айылҕаҕа баран шашлыктаан кэлиҥ. Иккиэн бииргэ футбол матчын көрөллөрө кинилэр сыһыаннара «сылыйарыгар» эмиэ үчүгэйдик сабыдыаллыа. Бу кэмҥэ улахан эр киһи оонньооччулар тустарынан тугу билэрин барытын кэпсиэхтээх. Уол оччоҕо атын да боппуруоска сүбэлэтэр-амалатар буолуо.
Кэргэниҥ баарына оҕо бэйэтин аҕатын туһунан кэпсэппэтиҥ ордук. Эн уолгар бэйэтин аҕата син биир барыларыттан үчүгэй, атыннык ылынар кыаҕа суох. Ийэтэ эмиэ оҕото баарыгар урукку кэргэнин туһунан куһаҕаннык саҥарара табыллыбат, үчүгэй өрүттэрин эрэ тоһоҕолоон бэлиэтиэхтээх.
Оҕо хоргутуо суохтаах
Эн дьиэҕэр киирбит доҕоруҥ хара маҥнайгыттан оҕоҕун сэмэлиирэ, буруйдуура эмиэ сатаммат. Оҕоҥ киниэхэ сыһыннаҕына эрэ, иитиигэ-такайыыга кыттыан сөп. Сэмэлииригэр эн оҕоҕун буруйдуурга туттар ньымаларгыттан туоруо суохтаах. Холобур, эн оҕоҕун хаһан да курунан таһыйан ылбатах буоллаххына, кини хаһан да оннук гыныа суохтаах.Оҕо улаханнык хоргутуон сөп.
"Саха сирэ" хаһыат (http://sakhasire.ykt.ru) сайтыттан. Надежда ЕГОРОВА. суруйуута.