КҮН КУЙААРЫМА ТҮҮЛДЬҮТЭ:

ЧОРООН
Оһуор - мандар ойуулаах сиэдэрэй чороон - ыал буоларга, дьиэ-уот тэринэргэ, үөрүү-өрөгөй тосхойоругар.
Хайдыбыт, алдьаммыт, эргэ чороон - арахсыыга, олох отуора алдьанарыгар.

ЧЫЫЧААХ
Аттыгар чыычаах көтө сылдьара - үчүгэй сонуну тстэргэ.
Утары көрөн олорор чыычаах - куһаҕан сонуҥҥа.

Бравина

ЧААННЬЫК
Чаанньык дьиэ-кэргэн олоҕун отуорун көрдөрөр.
Оргуйа турар чааннъык — этэҥҥэ олорорго.
Эргэ чаанньык — күннээҕи кыһалҕаҕа ыктарарга.
Чаанньык атыылаһыы — үп-харчы эбиллэригэр.
Чаанньык бэлэхтииллэр — хантан эрэ көмө киирэригэр.

ЧААСКЫ
Чааскы эбэтэр атын даҕаны аһыыр иһит түүлгэ көстөрө —сотору кэминэн олох көнөрүгэр, тупсарыгар.

ЧАБЫЧАХ
Чабычах, ыаҕас — сүөһү сүрэ.


ЧАҔЫЛҔАН
Чаҕылҕан түүлгэ көстөрө — тус олоххо туту эрэ атын, саҥахараҕынан көрөргө.
Түүлгэ этиҥ этэрэ, чаҕылҕан чаҕылыйара — борүкүтэ суох сорудаҕы толорон, ким эрэ буруйун-аньыытын арыйарга.
Чаҕылҕаҥҥа оҕустарыы — дьоһун суолталаах арыйыыны оҥорорго.
Билэр киһигэр этиҥ түһэрэ — кини туһунан туох эрэ сураҕы истэргэ.

ЧАЛБАХ
Чалбаҕы көрдөххө — баай үксүө, барыс киириэ.
Ыраас уулаах чалбаҕы кэстэххэ — санаа туолуо.
Чалбахха түстэххэ — куһадан дьоннуун алтыһарга.

ЧАҺЫ
Чаһы — атыы-эргиэн үчүгэйдик салалларын бэлиэтэ.
Бириэмэни кэтээн чаһы көрөрүн — атааннаһар дьонун үлэҕин-хамнаскын атахтыылларыгар.
Чаһы алдъанара — дьиэҕэр-уоккар сатаммаккар.
Чаһыгын уораллара — ааккын-суолгун алдьатарга сананар дьон бааллар.
Билэр киһин чаһытын уораллара — чугас киһин ыарытыйарыгар.
Чаһы атыылаһаҕын эбэтэр бэлэх ылаҕын — сотору сыаналаах бэлэх ыларгар.
Кимиэхэ эрэ чаһы бэлэхтиирин — эрэй эҥэрдэнэргэр.
Ким эрэ чаһытын уорарын — барыс туһуттан доҕоргун тарҥнараргар.
Чаһы охсорун истии — куһаҕан сонуну истэргэ.

ЧЕРТЕЖ
Чертеж туох эрэ кистэлэҥ сүрэ.
Чертеж оҥороҕун — олоххор дьонтон кистии-саба сатыыр быһыы-майгы тахсарыгар.
Чертеж ойуулуулларын көрөрүҥ — атын дьон кистэлэҥин билэргэр.
Чертеһы уматыы — дьиэ-кэргэн кистэлэҥэ арылларыгар.

ЧИЭК (харчыны туоһулуур докумуон)
Чиэк — олох биир тэҥник хаамыытын бэлиэтэ.
Чиэк киниискэтин толоруу — иэстэн босхолонорго, үтүмэн үп киирэригэр.
Сымыйа (бассыыбай) чиэги ылыы/бцэрии — тугу эрэ ситиһэр туһуттан албын-түөкэй суолга үктэнэргэ.
Чиэги хайа тардыы — дьыала табыллыбатыгар.

ЧИЭРБЭ
Чиэрбэ — сидьиҥ киһи сүрэ.
чиновник
Түүлгэр чиновник буоларын — сотору тус интэриэстээх дьыалаҕынан дьарыктанаргар.
Билэр киһин чиновник буолбута — аймаҕын буруйунан тус олоххор кыһалҕа, эрэй үөскүүрүгэр.
Чиновнигы өһүргэтэрин — олоххор ыарахаттары көрсөргөр.
Чиновниктан моҕүллэҕин — олоҕун көнөрүгэр.

ЧОРООН
Түүлгэ чороон хайа барара, алдьанара — сылгы дуу, биэ дуу сүтэригэр.

ЧОСОБУОЙ
Чособуой буолан харабылга тураҕын — эйигин көмүскүүр, хаххалыыр киһи көстөн, олоҕун уу-нуһараннык устарыгар.
Чособуойу түһүүгүн — ыарахан кэмҥэр тирэх буолар аймах киһилээххин.
Чособуойу кытта охсуһуу — эйиэхэ эрэллээх киһини олоҕо суох күтүрээн хомоторго.

ЧОСУОБУННЬА
Чосуобунньа түүлгэ көстөрө — куһаҕаны түүйэр.
Чосуобунньа иһигэр туруу — туохтан эрэ кэлэйэргэ эбэтэрэлбэх харчыны сүтэрэргэ.
Чосуобунньа тутуутугар кыттыһыы — бэйэҕинэн эрэй буларгар.

ЧОХУ
Чохуну көрдөххүнэ — харчыга иэскэ киириэн, тиийиммэт буолууга ыктарыан.

ЧОЧУНААХ
Чочунааҕы үргээн ылан сиэтэххэ — сөпсөспөт буолуу, этиһии тахсыан сөп.

ЧӨҤӨЧӨК
Чөҥөчөгү түөрүү — кыһалҕаттан тахсарга.

ЧУГУУН
Чугуун иһити, туох эмэ малы туһаныы, атыылаһыы — атын киһиттэн тутулуктаах буоларга.

ЧУЛКУ
Чулку кэтии — туох эрэ мэһэй тахсарыгар.
Чулкуну абырахтааһын — үтүө сонун истэргэ.
Чулку атыылаһыы — билэр киһин туорайдаһарыгар.

ЧҮМЭЧИ
Арҕаа омук культуратыгар чүмэчи — туруктаах олох бэлиэтэ.

ЧЫМАДААН
Чымадаан — акаары, лахсыыр киһини кытта билсэргэ.
Чымадааны хомунуу — үчүгэй айаҥҥа турунарга.
Кураанах чымадаан — дьиэҕэ-уокка туохтан эрэ хомойорго.
Саҥа чымадааны атыылаһыы — эйигин акаары эбэтэр элбэх саҥалаах дни саныылларыгар.
Чымадааны сүтэрии — чугас доҕоргун акаары киһи эбит диэн кэлэйэ саныыргар.

ЧЫЫЧААХ
Саха төрүт итэҕэлигэр чыычаах — өлбүт оҕо куга. Аныгы толкуйунан, чыычаах уйатын түүлгэ көрүү — холку, баай, дьоллоох олоҕу түстүүр.
Уйатыттан түспүт чыычаах оҕотун булуу — кылаат көстөрүгэр.

ЧЭЙ
Сахаҕа чэй — үп-ас сүрэ.
Аныгы киһи түүлүгэр дьиэҕэр чэйдиирин — үтүө дьоннуун сэһэргэһэргэр.
Ыалга чэй иһэрин — үчүгэй ыалга сылдьаргар.
Чэй атыылаһарын — ыалдьыттыы барыаххын саныыгын.
Чэйи тоҕорун — аймалҕан тахсарыгар.

ЧЭР
Чэрдээх илии — байылыат олоҕу төлкөлүүр.

ЧЭРЭНИИЛЭ
Чэрэниилэ тохторо, ыйманара — туох эрэ дьыаланы сыыһа-халты толорорго.