Аҕыйах хонуктааҕыта биир дойдулаахпыт, дуобатчыт Матрена Ноговицына Украина Ровно куоратыгар буолан ааспыт аан дойду чемпионатыгар сµµс харахтаах дуобакка иккис миэстэни ылла. Кини бу ситиһиитинэн норуоттар икки ардыларынааҕы гроссмейстер аатын сүктэ. Санатан эттэххэ, саха дьахталларыттан дуобакка норуоттар икки ардыларынааҕы бастакы гроссмейстер буолар.
Күрэхтэһии эргиир систематынан 13 түһүмэхтээх ааста. Манна 9 дойдуттан билиҥҥи кэмҥэ суон сураҕыра сылдьар 14 бастыҥ дуобатчыт кытынна. Турнир түмүгүнэн Матрена алта кыайыылаах. Россия биир тарбахха баттанар дуобатчыта, билиҥҥи оонньооччулартан саамай өрөгөйдүү сылдьар Тамара Тансыккужинаны (Уфа) хотто. Боруонса призер буолбут Виктория Мотричкону (Украина), Ольга Федоровиһы (Беларуссия), аан дойду чемпионката Дария Ткаченконы (Украина) кыайталаата. Онтон ураты сэттэ партияҕа тэҥнэстэ. Түмүккэ Тамара Тансыккужиналыын 19-туу очколанан тэҥнэһэн таҕыстылар. Ол эрээри, Тамара сэттэ кыайыыланан бастакы миэстэни ылла. Ол да буоллар, биһиги кыыспыт бэркэ оонньообут. Аан дойду чемпионата курдук улахан таһымнаах күрэхтэһиигэ иккис миэстэни ылар үрдүк ситиһии.
РФ уонна СР үтүөлээх тренерэ М.Н.Бырдыннырова бу курдук кэпсээтэ:
—Матрена, биһиги Чурапчытааҕы оҕо спортивнай оскуолатыгар үлэлии сырыттахпытына, үһүс кылааска үөрэнэ кэлбитэ. 100 харахтаах дуобаты Николай Николаевич Кычкин олоҕун тигэх күнүгэр диэри пропагандалаабыта. Оҕолору аан дойдуга тахсыыга дьарыктаабыта. Бигиги куоракка көспүппүт кэннэ салгыы уолбут Николай Николаевич эрчийбитэ. Кэлин улахан ситиһиилэннилэр. Матрена 11 саастааҕар дьахталларга Европа чемпионатыгар кыттыбыта. Оҕолор кэллилэр диэн улахан болҕомто уурбатахтара. Онно Матрена үһүс миэстэни ылан улаханнык соһуталаан турардаах. Аан дойдуга ситиһиитэ кини дуобакка улахан бэриниилээҕин, тулуурдаах, дьаныардаах дьарыгын туоһута буолар. 100 харахтаах дуобакка республика үрдүнэн оҕолору Чурапчытааҕы оҕо спортивнай оскуолатыгар уонна Дьокуускай куорат 5 ¹-дээх спортивнай оскуолатыгар эрэ эрчийэбит. Холобур быһыытынан эттэххэ, Башкортостан Ишинбай куоратыгар 13 тренер үлэлиир. 32 бөлөххө 323 араас разрядтаах дьон дьарыктаналлар. 2 норуоттар икки ардыларынааҕы, 1 Россия гроссмейстерын, 6 норуоттар икки ардыларынааҕы, 20 Россия маастарын уонна 150 спорт маастарыгар кандидаты бэлэмнээтилэр. Итини таһынан Уфа куоракка эмиэ эрчийэллэр. Дьэ, биһиги иитиллээччилэрбит ити курдук күүстээх оонньооччулары кытта тэҥ таһымҥа киирсэллэр. Гроссмейстерга чугаһыыр дуобатчыттар элбэхтэр. Анал программа ылынан, өйүүр эрэ ирдэнэр.
Ити курдук Матрена аан дойду ааттаахтара, бастыҥтан бастыҥнара түмсэн өйдөрүн баһыйсар күрэхтэһиилэригэр кыттан иккис миэстэни ылла. Уонна ахсынньыга Россия аатыттан Пекиҥҥэ Бүтүн аан дойдутааҕы интеллектуальнай оонньууга кытта барыаҕа. Саха дьахталларыттан норуоттар икки ардыларынааҕы бастакы гроссмейстеры чиэстээһин бүгүн Чурапчыга буолуоҕа.
«Саха сирэ» хаһыат. 05.10.2011. sakhasire.ykt.ru