Манчаары билиҥҥи Мэҥэ Хаҥалас улууһун Тараҕай нэһилиэгин сис баайдара Силэпсиэптэр олохторугар Куталаахха, огдообо хаалан олорор Бэрт Маарыйа кэрэ дьүһүнүн көрө, ыллыктаах тылын истэ кэлэн баран тутуллубутун туһунан номох элбэх. Норуот номоҕор Бэрт Маарыйа олус өйдөөх, кырасыабай уонна хаһаайыстыбаннай дьахтар быһыытынан хаалан хаалбыт. Аатырбыт Манчаары “ыал аайы баар” дьахтары анаан аатын ааттаан кэлбэтэҕэ өйдөнөр.
¥түөттэн үтүө төрүүр диэбиккэ дылы, кэлин Бэрт Маарыйаттан ууһаан Күннүк Уурастыырап, Леонид Попов, Иван Арбита курдук саханы аатырдыбыт улахан бэйээттэр үөскээн-төрөөн тахсыбыттара. Кинилэр – Бэрт Маарыйа хос сиэннэрэ. Бэрт Маарыйа олоҕо Тараҕай нэһилиэгин биллэр сайылыга Лампа арҕаа өттүгэр, Куталаах диэн сиргэ баара.
Сэрии бүтэһик сылларыгар биһиги, уончабытын эрэ ааспыт саастаах оҕолор, Куталаахха окко үлэлэспиппит. Дьоҕус соҕус от үрэх халдьаайытыгар, балачча киэҥ олбуор иһигэр былыргы тутуу сэмнэҕэ бөҕө баара. Ортотугар сүүнэ улахан, балачча сэнэх балаҕан саба күөнтээн турара. Тэлгэһэҕэ 3 сэргэ кэккэлэспит этэ. Олору “Бэрт Маарыйа кыргыттара сүктүбүт сэргэлэрэ” дииллэрэ. Биһиги ол балаҕаҥҥа киирэн сөрүүкүүрбүт, иһин-таһын сэргээн көрөрбүт. Бу балаҕан тутуута атын көннөрү балаҕаннартан лаппа уратыта бэл биһиэхэ, оҕолорго, ырылыччы көстөрө. Эркинэ олус бөдөҥ мастартан ыга ыпсарыллыбыт этэ. Түннүгүн холуодалара көбүс-көнө, устуруустаммыт курдуктара. Көтөр тумсун курдук быһыылаах түннүгү хатыыр мастара тарбах төбөтүнэн да таарыйдахха, эргийэн сулугураһа түһэллэрэ. Иһирдьэ суол ааныгар, уҥа, кэтэҕириин ороннор сыҥаһалара эрэ ордон турара. Хаҥас диэки хаппахчы онно чуолкайдык көстөрө. Оттон балаҕан ортотугар сүүнэ улахан көмүлүөк оһох саба күөнтээн турара. Олус кичэйэн сыбаммыт, тупсаҕай тутуулаах, уҥа-хаҥас хайыспыт икки көмүлүөк көхсүлэринэн сыстыһан биир холумтаҥҥа тураллара. Хаҥас көмүлүөк үөһээ ойоҕоһугар быыкаа көмүлүөктүҥү быһыылаах эбии оһох баара. Бука, сырдатынарга туһаналлара эбитэ буолуо. Аны, оһох алын өттүгэр килиэп буһарар хайаҕас баара. Онон, түөрт оһох бары бииргэ тураллара. Көмүлүөк оһоҕу да былыр араастаан тутар буолар эбиттэр. Ол эрээри, бу Куталаах балаҕаныттан атын ханнык да сиргэ итиннэ майгынныыр балаҕан, оһох баарын истибэтэҕим.
Оонньуу сылдьан “Бэрт Маарыйа күтүөтэ Хачыкаат Уйбаан манан үөмэн кэлэн Манчаарыны туппута буолуо”, “Бэрт Маарыйа бэйэтэ манна утуйара эбитэ буолуо” эҥин диэн таайа сатыырбыт.
Ол балаҕаны 40-с сылларга өрт уота сиэбитэ. Онон, Бэрт Маарыйа уонна кини сиэннэрэ Баай Мааркабыстар балаҕаннара чугаһынан суох сиэдэрэй, сүдү тутуу этэ.
Александра СЕРГЕЕВА, Мария Маркова. "Кыым" хаһыат. 28.04.2016