Утуйар ууну кытта  көтүтэр санаа баттыга баар буолар. Муунтуйуу кэмигэр күнүнэн олорор олус көдьүүстээх. Хас да сыллаах былаанынан салайтарбакка, субу күннээҕи үөрүүттэн үөрэн сылдьыахха наада. Ону сэргэ:

1. Туох эмэ интириэһинэй дьарыкта булун (Арыгы, табах, наркотик онтон да атын хара дьай дьаллыктара манна сыһыана суохтар).
2. Улахан суолталаах быһаарыныылары ылыныман. Муунтуйууттан тахсыаххар диэри кимниин да арахсыма, дьиэҕиттэн, үлэҕиттэн көһүмэ.
3. Аһыыр кэмҥэ аһыы, утуйар кэмҥэ утуйа сатаан. Уугут кэлбэт буоллаҕына, биир-икки чаас тахсан таһырдьа күүлэйдээн, сүүрүн-көтүн. Эбэтэр туох эрэ ыарахан эт-хаан үлэтин үлэлээн, көлөһүн алыннаххытына нус-хас утуйуоххут. Манна дьиэ, таҥас сууйуута, эт эттээһин, хаар күрдьүүтэ-таһыыта киирсиэн сөп.
4. Бу кэмҥэ тугу баҕараргытын чопчу билиэххитин наада. Уонна сыал-сорук оҥостон ол баҕаҕытын олоххо киллэрэ сатаан.
5. Муунтуйуу кэмигэр бэйэни кыратык атаахтата түһүөххэ сөп. Дьахталлар маҕаһыыҥҥа баран кыра ол-бу сээкэй атыылаһан. эр дьон саа, күөгү тутан тыа диэки  аттанан аралдьыйыахтарын сөп. Оннук кыах суох буоллаҕына, дьиэҕитигэр баар миэбэли түҥнэри-таҥнары соскойдоон "саҥа дьиэ" оҥостуоххутун сөп. Баттаҕы кырааскалатар, кырыттарар эмиэ санааны көтөҕүөн сөп. Уларыйыы аата уларыйыы буоллаҕа

"Кыым" хаһыат. Тохсунньу 18 күнэ 2007 сыл