Билгэ
Күн Куйаарыма кинигэтинэн билгэ.
Билгэлэнэргэ биир киhи күҥҥэ биирдэ эрэ баттыахтаах, ол кэннэ утуу субуу хаста да баттаабытын аахсыллыбат, маҥнайгы эрэ сырыын дьиҥнээх буолар.
БИЛГЭЛЭН <--баттаа
|
|
Айыы итэҕэлэ
Сахалыы санааһын
Айыы Үөрэҕэ бэйэтэ толкуйдуур ньымалаах. Ол ньыма сахалыы санааһын диэн ааттанар. Киэбэ. Сахалыы санааһын сүрүннээн олоҥхолорго, былыргы кэпсээннэргэ, тойутарга уонна аман өстөргө сөҥө сылдьар. Олоҥхолорго сүрүннээн аан дойду айыллыыта уонна үөтүүлээх эйгэлэргэ буолар охсуһуулар ойууланаллар. Манна киһи Үрдүк Айыылартан ананан Орто Дойдуга түспүтэ уонна Орто Дойдуга олоҕу чэлгитэр аналлааҕа уһулуччу тутуллан кэпсэнэр. Онон биһиги олоҥхолору Айыы Сэһэнин саамай толору төрүт көрүҥүнэн ааҕабыт. Сиһилии
Үһүйээннэр
Чыҥаада бөҕө
(Номох) Арыы – Тииккэ, Кэйигэстээххэ, 7 улахан тииттэр үүнэн турар миэстэлэригэр 9 уоллаах Өнөкөй Баай олорбута эбитэ үһү. Нам аатырбыт бухатыыра Кырчах Ойуун Көбөкөн, Арбын бэртэрин хомуйан, бэлэмнээн баран Өнөкөйгө илдьит ыыппыт: «Эһиил от масс сарт кутуруга буолуута тиийиэм. Аатырар Арыы Тиити мин баһылыам», - диэбит. Өнөкөй тоҕус уолуттан үс уола аата биллэр. Улахан уол – бастыҥ ытааччы – Дириҥ Бөҕө, иккис уол, быһыйдара – Сигэ Тамык уонна саамай кыралара – Чыҥаада Бөҕө диэн. Чыҥаада оччоҕо тоҕус саастааҕа. Өнөкөй оҕонньор ол саас улаханнык ыалдьан сытар. Онон Нам бухатыырдарын кытта көрсүһүүнү эмээхсин тэрийэригэр тиийэр. Сиһилии
История
Халла Сүүрүк туһунан
Мин суруйааччы Сэмэн Тумат “Иэс төлөбүрэ” диэн кинигэтигэр былыргы Халла сүүрүк ат туһунан суруйбутун ааҕан баран, Халла Сүүрүк дьиҥнээх иччитэ буоларбынан, туох да эбиитэ, киэргэтиитэ суох кырдьыгынан суруйар санаа киирдэ. Ити Быччыыка Федулов диэн суруйар киһилэрэ – мин бииргэ төрөөбүт убайым. Дьиҥнээх аата Федулов Егор Николаевич-Быччыыка. Сиһилии
История
Иҥиэччэ уонна Илгиэмэ боотурдар
Бу үҥүйээни Тыараҥа олохтооҕо, сэҥэнньит, олоҥхоҥут П.А. Чехордун нэҥилиэк кинигэтигэр 1927 сыллаахха (оччолорго 69 саастааҕар) суруйан хаалларбыт. Аны туран, атын сурукка тиҥиллибитэ ханна да суох. Игирэ бухатыырдар тустарынан үҥүйээн уос номоҕор араастаан кэпсэнэн норуокка тарҕаммыта. Сиһилии
Үһүйээннэр
Биэскин Дьаакып
Биэскин Дьаакып аҕата, аатырбыт күүстээх Иһээк оҕонньор ийэтэ уонна мин хос эбэм, Ааныйка эмээхсин ийэтэ, бииргэ төрөөбүт дьон. Иһээк оҕонньор бурдук сирэ тартара сылдьан, оҕуһу кытта төҥүргэс нөҥүө-маҥаа туран тардыһа оонньуур идэлээҕэ үһү. Оттон хос эбэм күөсчүт эбит. Эһэбэр Борокуоппайга Нуучча *рэх таһыттан сыарҕалаах оҕуһунан маҥан туойу сыарҕаҕа тиэйтэрэн аҕалтаран, ону эллээн, туой боччуктары оҥороро. Туойун үчүгэйдик эллээтэҕинэ, ол иһитэ сүөгэй амтаннаах буоларын кэпсииллэр. Сиһилии
|
|
^ Үөһээ
|