Саҥа төрөөбүт оҕону сэттэ хонон баран биһиккэ сытыараллар. Сытыарыахтарын иннинэ уол буоллаҕына айыыһыт баҕанатыгар аспыт охторун, кыыс буоллаҕына кыптыыйдарын аҕалаллар. 

Кыыс оҕоҕо - 10-13 саастаах кыыһы, уол оҕоҕо 10-12 саастаах уолу баһын биһиккэ уурдаран түһэппитэ буолаллар. Баабыска эмээхсин оҕо түһээбитэ буолан ¹ыы-ыы¹ диэтэҕинэ, "уһугун-уһугун" диир. Оҕо уһуктубутун кэннэ эмээхсин тугу түһээбитин ыйытар. Онуоха оҕо үчүгэйи түстээн айан кэпсиир. Эмээхсин уол оҕоҕо оҕу, кыыс оҕоҕо кыптыыйы ылан баран, уҥа илиитинэн биһиккэ туора соҕус уурар, "бу курдук дуо?" диэн ыйытар. Оҕо "суох" диир. Онтон иккиһин оннук ыйытар. Үһүс төгүлүн оҕо сытарын курдук ньолбоччу уурар, эмиэ ыйытар. Онуоха уол "ити курдук, сөп-сөп" диир. Ол курдук үс төгүл түһэтэр, үс төгүл ыйытар. Манна туом быһыытынан түһэнэр түүл ис хоһооно алгыска атылыы. Аны туому үс төгүл хатылааһын түөрэх кэбиһиигэ дьүөрэлии. Үс төгүл чиҥэтиллэн оҕо соргута салаллар, оҕолоох ыалга дьол тосхойуллар.

Онон туом киһи олоҕун быһаарыылаах кэмигэр айыылары алы гынан дьол-соргу бэриһиннэрэр, ыра санаанан кынаттанан кут-сүр бөҕөргөтөр сиэр-силик

Чөл буолуу кистэлэҥэ. Халандаар - 2010