Билгэ
Күн Куйаарыма кинигэтинэн билгэ.
Билгэлэнэргэ биир киhи күҥҥэ биирдэ эрэ баттыахтаах, ол кэннэ утуу субуу хаста да баттаабытын аахсыллыбат, маҥнайгы эрэ сырыын дьиҥнээх буолар.
БИЛГЭЛЭН <--баттаа
|
|
Дьикти
Ойуун туһунан дьүһүйүүлэр
Дьэ, ойууну көрсүһэр кэтэһиилээх-манаһыылаах түгэммит кэмниэ-кэнэҕэс түмүктэннэ. Кини Күндүлсэ диэн ууска киирэ, айаннаан кэллэ. Күндүдэй кыыһын соҕотох уола төбөтүнэн моһуоҕуран ыалдьарын бары билэллэр этэ. Дөрүн-дөрүн бу оҕо бииргэ төрөөбүттэрин куттаан, туох эрэ киһи олоччу өйдөөбөт ырыатын ыллыыра, онтон тугу эрэ баллыгырыыра, ханнык эрэ көстүбэт бэйэтэ эрэ билэр киһитин кытары этиһэрэ, кинилиин бэрт уһуннук кэпсэтэрэ, уонна сотору кэминэн сирэйдэрин аҥара түүннэн бүрүллүбүт маҕан сирэйдээх дьоннор кэлиэхтэрэ диэн этэрэ, ол дьон урааҥхай сахаларга тиийэр суолу көрдүүллэр диирэ. Төһө да кинини олохтоохтор өйдөөбөтөхтөрүн иһин, бу төрүт ууска бары билэллэрэ, кини ойуун уола буоларын туһунан. Кини баччааҥҥа дылы оҕоломмотох ийэтэ, кырдьарын саҕана ойуун куттартан көрдөспүтүгэр соҕотох уолу төрөппүтэ. Уол ойуун уһуйбутун кэннэ чопчу тоҕус ый буолан баран этигэр мэҥнэммит бэлиэлээх төрөөбүтэ. Киэһэ, күн киириэн иннинэ, бары, ойуун эһэ олоҕор олорор балаҕаныгар мусталлар. Дьиэ хаһаайыттара тиэтэлинэн ойуун кыырарыгар бэлэмнэнэллэр. Оттуллуохтаах мас кырчааһыннара мунньуллубуттар уонна муоста ып ыраас гына харбаммыт. Көмулүөк оһох иннигэр үрүҥ биэ тириитэ тэллэммит. Кэлбит дьон бары истиэнэлэри кыйа ороннорго олороллор: дьахталлар хаҥас өттүгэр, эр дьоннор – уҥа өттүгэр. Сиһилии
Дьикти
Бэбиэһэ кыыһа
Илин-Хаҥалас номохторугар элбэхтик ахтыллар Сэттэ Хачыкаат ойуун 17-18 үйэлэр кирбиилэригэр Самыртай хочотугар олорон ааспыт.Кини биир кэмҥэ хас да сиргэ тэҥҥэ кыырарын иһин, дьоҥҥо-сэргэҕэ «сэттэ сиргэ тэҥҥэ кыырар Сэттэ Хачыкаат ойуун» диэн ааттаабыттар Сиһилии
Дьикти
Оҕону куоттарыы
Оҕо абааһыта буулаатаҕына оҕо төрөөт өлөн иһэр диэн итэҕэл баар. Игнатий Прудецкай диэн 80-нун ааспыт оҕонньор уонтан тахса оҕолоох ыалтан соҕотоҕун ордон хаалбыт кэпсээнэ маннык… Бу ыал оҕолоннохторун ахсын оҕолоро ыйдарын туолбакка биитэр биир саастарын ааһан баран өлөн хаалаллар эбит. Онно ойуун көрүүлэнэн баран, «ойуун абааһыта буулаабыт» диэн быһаарбыт. Сиһилии
Дьикти
Көспүт дьиэбит кистэлэҥэ
Дьокуускай куоракка улааппытым. Быраас үөрэҕин этэҥҥэ бүтэрэн, куоракка биир сыл үлэлээбитим кэннэ, Новосибирскайга ыҥыран ыллылар. Биир сыл үлэлээн көр диэтилэр. Үчүгэй үлэ, усулуобуйа, үрдүк хамнас көрөннөр, тута сөбүлэстим. Кэргэммин, оҕобун илдьэ бардым. Уопсайга икки хостоох дьиэ биэрбиттэрэ даҕаны сөбүлэспэтэхпит. Ол иһин куорат киинигэр биир чэпчэки дьиэни куортамнаабыппыт. Олус чэпчэки сыаналаах буолан, үөрэн-көтөн, сууйан-тараан, сырдык, үчүгэй көстүүлээх гынан астыммыппыт. Ол курдук, биир нэдиэлэ олорбуппут. Сиһилии
Дьикти
Тугут абааһы
Кэпсээммин Өлөксөйгө аныым. 1980-с сыллардаах түбэлтэ. Ол саҕана биһиги хотугу сопхуоспут таба иитиитигэр бастыҥнар ахсааннарыгар сылдьара. Кырдьаҕас Өлөксөй үйэтин тухары табаҕа үлэлээбитэ. 200-тэн тахса кэтэх табалааҕа, оччолорго сүрдээх баай киһи курдук көрөрбүт. Ыстаадатын кэргэнэ, үс уола, кыргыттара буолан көрөллөрө. Сиһилии
|
|
^ Үөһээ
|