Мин оҕо эрдэхпинэ аҕам биһикки Сэмэннээх диэн ыалы кытта дьукаахтаһан олорбуппут. Биир киэһэ үһүөйэҕин хаалан бараан, абааһыны кэпсэтилэр. Аҕам сүрдээх холку. Бүтэй эттээх, тугу да билбэт киһи этэ.
“Абааһы диэн суох. Сымыйа. Атаас өтөхтөрүнэн, иччилээх аатырбыт сирдэринэн талбыппынан хонон-өрөн сырыттым аҕай да, тугу да билбэппин. Дьөрү, киһи уорбалыыр да тыаһын истибэппин. Мин бурдук харабыллыыр сирбэр Быылатыанап диэн хомсомуолу таһааран көмпүттэрэ. Ол киһи сотору үөр буолбут сураҕа аар-саарга аатырбыта. Кэлин табыллыбакка, иккистээн хостообутар диэн баара. Оо. Киһи уҥуоҕун кытта кэкэлэһэ күһүнү быһа түүн аайы хонорум. Бэл, онно туох да билибэтэҕэ. Баҕар, хараҥата бэрт буолан аттыбынанааһарын көрбүтүм эбитэ дуу?” – диэн клэн ылара.
Оттон суотчут Сэмэн олох утарара: “Туох эрэ баарынан баар. Мин, үөрэхпинбүтэрээт, хоту баран үлэлии сылдьыбытым уонна куттанан быһыылааҕа, соттору дойдубар төннүбүтүм. Олох эппинэн-хааммынан билбит түбэлтэм оно буолта. Кыра холкуос кэнсэлээрийэ дьиэтигэр чүмэчинэн үлэлии олордум. Бэрэссэдээтэллиин иккиэ этибит да, киһим ыалдьар булан. Икки сыарҕалаах атынан оройуон киинигэр балыыһаҕа барбыта. Кэнсэлээрийэбит икки дьиэ силбэһэ турарыттн түгэх өттө. Киирэр өттө тоҥ турар. Арай, ол олордохпуна, таһырдьа сыарҕалаах аттар хоочугураһан кэлэн, дьиэ аныгар тохтотулар. Сотору тугу эрэ сыһаҕастан киллэрэн, тоҥ дьиэҕэ турбут остуол үрдүгэр уурарга дылы гыннылар. Онтон барыта у чуумпу буолан халла. Мин хайдах эрэ сэбэҥнээн таҥнан, чүмэчибин туппутунан тас дьиэҕэ тахсыбытым – туох да суох. Таһырдьа бааллара буолаарай диэх курдук санаан тахсыбытым – эмиэ туох да суох. Арай ыраах ыаллар уоттара кылахачыһалар. Мин туох да бокуойа суох дьиэм диэки түһүнэн кэбистим. Син барбахтыы түһэн баран кэннибин хайыһан көрбүтүм – кэнсэлээрийэм түннүктэрэ сандааран олоролор. Өссө дьон күлүгэ элэгэлдьиһэргэ дылы. Мин саараан турдум. Ол туран көрдөхпүнэ биир килэйээҥки бэргэһэ чүмэчи уотугар килбэчис гынан ааста. Мин олох холкубар түһэн, дьон кэлбит диэн төттөү тэбинним. Тоҥ дьиэнэн лүһүргэйдээн киирэн, кэнсэлээрийэ аанын аһа баттаабытым – хабысхараҥа, туох да суох. Икки хараҥа иччитэх дьиэ икки ардыгар буола түспүт киһи туох да аһара куттанан, соһуйан сарылатым быһыылаах, туох эрэ куһаҕан баҕайытык “хаах” дииргэ дылы гынна да, биирдэ өйдөммүтүм суолу ортолоон, дьиэбэр сүүрэн иһэр эбиппин. Онтон сүрэҕим баара-суоҕа бллибэт курдук тэбиэлээн, сүһүөҕүм нэһиилэ уйан дьиэбэр дьүһүн-бодо бөҕө буолан киирэн, дьоммун куттаатым. Ийэм уокка арыы кута-кута алҕаан, кэргэним дэлби көрөн-истэн, сарсыарданан син утуйан ыллым. Киһи баттаҕа турр дииллэрэ кырдьыгын онно билбитим.
Сарсыныгар хойутаан, төбөбүн баанан кэнсэлээрийэҕэ тийэн үлэлии олордум. Остуороас оҕонньор кэлэн оһох отубут да, дьиэ иһэ тыбыс тымныы. Оччолорго үлэҕэ тахсыбат диэн улахан аньыы этэ онон эрэ үлэлээбитэ була олордохпуна, оҕонньор кирэн ааны саппакка барбыкын, бүгүн хойуутаатыҥ, төбөҥ баайыылаах, аһыыр оҕо быһыылааххын диэх курдук саҥартаата. Ол иһин барытын кэпсээн биэрдим. Оҕонньорум улаханнык соһуйда, киэһэ оһоҕу сабан баран, иккиэн тэҥҥ дьиэбитгэр барарга сүбэлэстибит. Киэһэ хараҥа буолбутугар чүмэчинэн олордохпутуна, түннүкпүт аннынан сыарҕалаах аттар тыастара хаарга хоочугураһан кэллилэр. Мин оҕоннорбун көрө түспүтүм, мин диэки куһаҕан баҕайытык көрөн баран олорор эбит. Куттаныах курдук буоллубут. Сотору үүт-үкчү бэҕэһээҥи курдук тыаһаан-ууһаан, тас дьиэҕэ турар остуолга тугу эрэ уурдулар. Онтонн утуу-субуу үс киһи кирэн кэллэ. Кырыа-хоруо бөҕө буолтар. Билэр дьоммут киирэн кээлтэрин көрөн, хайа муҥун, биһиги дьэ холкутаатыбыт. Бэрссэдээтэлбит балыыһаҕа киирэн бир эрэ хонон хаалбыт, ону өлүгүн аҕалан ити остуол үрдүгэр уурбуттар”.
Итини истэн баран аҕам”бокуонньук бэриэччиттээх ккиһи эбит” диэн быһаарда. Оттон мин билигин саныыбын. Ити дьону кыта чахчы буолар түбэлтэлэр тоҕо билигин буолбаттарый? Бэриэтчиттээх дьон төрөөбөт буоллулар дуу? Эбэтэр бэйэбит хайдах эрэуларыйан. Тугу да бибэт буолан хааллыбыт дуу?
“Ыйытан түспүт”
“Иччи.Сибиэн.Абааһы”. Спирдонов Е.Г. - Дьокуускай: Бичик, 2010.