Рейтинг@Mail.ru
Эйгэ

.

Эйгэ


Билигин
сайтка 2 киһи
баар

Биллэриилэр Сонуннар Кэпсэтии

Сотору:
2 күнүнэн: 12.06.2025 Российскай федерация суверенитетын кунэ. Ыраас, куйаас, чэмэлкэй күннэр.
4 күнүнэн: 14.06.2025 Самаан сайын са5аланар кэмэ. Ыhыахтар са5аланаллар. Ардаатаҕына - үчүгэй үүнүү.
6 күнүнэн: 16.06.2025 Бугун хотуттан, ар5ааттан тыалырда5ына - сайына ардахтаах.
11 күнүнэн: 21.06.2025 ЫhЫАХ КYНЭ. Этиҥ этэрэ элбиир. Сыыс оту, кучуну үргүүллэр, бүгүйэх тиллэр, ынах үүтэ тардар. Көтөр сымыыт баттыыр үгэнэ. Эһэ, саарба иссэр, тайах төрүүр, андаатар ууһуур, ороһу биэ төрүүр. Туос хам сыста илигинэ хастанар. Ыһыах буолар. Этиҥнээх ардах түстэҕинэ - от хомуура мөлтөх.
12 күнүнэн: 22.06.2025 Саамай уһун күн.
         
    

История

Иван Максимов диэн кимий?

Иван Тимофеевич 1892 с. ыам ыйын 4 к. Өлүөхүмэ оройуонун Кээччи нэһилиэгэр бааһынай дьиэ кэргэнигэр төрөөбүт. 1906 с. II Нөөрүктээйи 6 кылаастаах училищетын бүтэрэн баран, 1906-1919 сс. "Черемных, Федоров и компания" диэн хампаанньаҕа “конторщигынан”, атыыһытынан, табаары тутааччынан үлэлээбит. 1919-1930 сс. түүлээх отделын сэбиэдиссэйэ, Дьокуускайга "Холбос" уобаластааҕы кэпэрэтиибин солбуйааччы бэрэссэдээтэлэ, 1931-1936 сс. өрөспүүбүлүкэтээҕи “Интегралсоюз” кэпэрэтиип бэрэссэдээтэлэ, 1936-1938 сс. Илин-Сибиирдээҕи кыраай исполкомугар Саха АССР бэрэстэбиитэлэ.

Сиһилии


История

Билиистээх кыргыһыытын “үрүҥ бээтинэлэрэ”

Быйыл Саха Өрөспүүбүлүкэтэ төрүттэммитэ 95 сылын бэлиэтиибит.  Судаарыстыбаннаспыт халлаантан кэлэн түспэтэҕэ. Гражданскай сэрии уотугар укулаат тимир курдук буһарыллан-хатарыллан үөскээбитэ, саха норуота элбэх хаанын тоҕон ситиспитэ. Ол эрээри ити күөрт уотугар уһаарыллар кэм “үрүҥ бээтинэтэ” аҕыйаҕа суох. Олортон биирдэстэрэ – 1923 с. кыһын буолбут Билиистээх кыргыһыыта. Бу Пепеляев генерал Саха сиригэр Сэбиэскэй былааһы суулларар, сахаларга тирэҕирэн Сибииргэ Гражданскай сэрии уотун хаттаан күөдьүтэр, Арассыыйаҕа бассабыыктар былаастарын суулларар былааннаах авантюратыгар кириэс туруорбут биир быһаарыылаах   кыргыһыы этэ. Ол эрээри тоҕо эрэ сэбиэскэй кэмтэн улаханнык сырдатыллыбат, устуоруйа чахчылара, докумуон аҕыйах. Бу элбэх хаан тохтуулаах кыргыһыы Пепеляевы үлтүрүтүүгэ суолтата аанньа ахтыллыбат.

Сиһилии


История

Дара Бөҕө

Быйыл Танда бөһүөлэгэр бэрт сэргэх, улахан ыһыах буолан ааста. Олохтоохтор билигин да5аны түмсэ түстэллэр эрэ, ол ыһыах туһунан сэһэн-сэппэн бө5өтө буолаллар.

Сиһилии


История

1912 сыллааҕы инородецтар сийиэстэрэ

1912 с. инородецтар сийиэстэрэ – саха норуотун устуоруйатыгар бэлиэ түгэн. Сийиэс урукку истиилинэн атырдьах ыйын 25 – бала5ан ыйын 1 күннэригэр – билиҥҥи истиилинэн бала5ан ыйын 6-13 кк. буолбута. Саха дьоно бу да иннинэ 1902, 1904, 1905 уонна 1908 сс. түмсэн, мунньах-сийиэс ыыта сылдьыбыттара. Манна өссө 1899 с. Тыа хаһаайыстыбатын уопсастыбатын уонна 1906 с. “Сахалар сойуустарын” тэрийиигэ түмсэ сылдьыбыттарын эбэн кэбиһиэ5иҥ.

Сиһилии


История

Дьайы дьалбаырытыы

Өбүгэлэрбит эмтэнэр ньымаларын туһунан былыргы чинчийээччилэр суруйууларын ырытарга холонуу
 
Аан дойду ханнык баҕарар омуга (кыратыттан-улаханыттан тутулуга суох) үгэскэ кубулуйбут араас эмтэнэр, эмтиир ньымалардаах. Оту-маһы сөпкө туһаннахха киһи үтүөрүөн, ыарыытын мүлүрүтүөн сөбүн туһунан өссө түҥ былыргы үйэлэргэ өйдөөтөхтөрө дии. Сахалар да отунан-маһынан эмтэнии ньымаларыттан туора турунан кэбиспэтэх омукпут. Ол туһунан араас чинчийээччилэр (XVIII үйэттэн саҕалаан) суруйан хаалларбыттара баар аҕай. Холобур, Иоганн Линденау, Иоганн-Георг Гмелин, Александр Миддендорф, Ричард Маак, Иван Худяков сахалар отунан-маһынан эмтэниилэрин син сиһилии соҕус суруйан хаалларбыттар. Арай сахалар эмтэнэр ньымаларыгар үһү диэнинэн салайтарбакка, ити суруйууларга тирэҕирбит, барыларын түмэ тутар бөдөҥ үлэ суоҕун кэриэтэ. Эдэр чинчийээччилэр ити итэҕэһи туоратарга ылсыахтарын сөп.

Сиһилии


    
Яндекс.Метрика Рейтинг@Mail.ru
^ Үөһээ