Билгэ
Күн Куйаарыма кинигэтинэн билгэ.
Билгэлэнэргэ биир киhи күҥҥэ биирдэ эрэ баттыахтаах, ол кэннэ утуу субуу хаста да баттаабытын аахсыллыбат, маҥнайгы эрэ сырыын дьиҥнээх буолар.
БИЛГЭЛЭН <--баттаа
|
|
История
Кытайга Сахалар бааллар дуо?
Тэҥнэбил быһыытынан, Кытайга 7 тыһ. бүрээт баар. “Баар” эрэ диэн буолбатах, өскөтүн билиҥҥи Бурятия бүрээттэрэ тылларын-өстөрүн, култуураларын умнан ыраатыннарбыт эбит буоллахтарына, Кытай Ис Монголиятын Хулун-буир уокуругар, Эбэҥки хошунугар Шэнээхэн диэн сиргэ түөлбэлээн олохсуйбут бүрээттэр тылларын-өстөрүн, култуураларын бигэтик тутан хаалбыттар. Сиһилии
История
Хаҥалас сиригэр ат көмүүлэрэ
Сахаҕа сылгы биир сүрүн баай буоларын таҥынан, Орто дойдуга Дьөҥөгөй Айыы бэлэҕинэн ааҕыллар. Быҥата, саха киҥитэ төрүөҕүттэн өлүөр диэри олоҕо барыта сылгыны кытта алтыҥа сылдьар. Ол курдук, былыргы сахаларга киҥи уҥуоҕун тутуу сиэрэ-туома мэлдьи сылгыны кытта ситимнээх буолар. Киҥини тиҥэх суолугар атаарсыбыт, онно кыттыбыт дьону хайаатар даҕаны сылгы этинэн аҥаталлар, сылгы баҥын, тириитин, атахтарын тииккэ ыйыыллар, онтон көмүү ойуун сиэринэн-туомунан ыытыллыбыт буоллаҕына, кэрэх куочайыгар сылгы тириитин иилэ быраҕаллар, төбөтүн анньаллар. Сорох көмүүлэргэ ат баҥын, тириитин иин иҥинээҕи тутууга: холбо, куорчах, тэбиэх үрдүгэр – уураллар Сиһилии
История
Олунньутааҕы өрөбөлүүссүйэ
Олунньутааҕы өрөбөлүүссүйэ ыраахтааҕы эрэ былааһын суулларбатаҕа. Кини Арассыыйа импиэрийэтигэр үтүмэн үгүс сылларга сабардаан турбут, сааттаах, дойду олохтоохторун ”сословиеларынан” араарыыны суох оҥорбута. Бу “сословие” кирилиэһин үрдүкү үктэллэригэр дворяннар, итэҕэл үлэһиттэрэ, атыыһыттар, байыаннайдар, мещаннар уо.д.а. турар эбит буоллахтарына, ”кирилиэс” саамай аллараа үктэллэригэр биһиги сахалар – ”кочевой инородецтар”– сылдьар этибит. Сиһилии
История
Ороскуоттаах кулуба
Кини аата Николай Васильевич Данилов диэн эбит. 1860 с. диэри Илин уонна Арҕаа Хаҥаластар биир улуус эбиттэр. “Хаҥалас улууһа” диэн. Ону бу Данилов кулуба үс сылы быһа арахпакка туруорсан, үҥсэн-харсан, улууһу икки гына араартарбыт. Сиһилии
История
Кэмпэндээйигэ – НКВД холуонньата
Билигин Кэмпэндээйи диэни иһиттилэр да, дьон үксэ эмтээх бадарааннаах сонотуоруйу, аатырбыт туус хостонор сирин, ураты кэрэ айылҕалаах, бултаах-алтаах үтүө дойдуну саныы түһэр буолуохтаахтар. Сиһилии
|
|
^ Үөһээ
|