Саха норуотун былыргы историятын саамай биллиилээх дьоннорунан Омоҕой, Эллэй, Тыгын буолаллар. Ол гынан баран кинилэр тустарынан наһаа элбэх эҥин араас норуот кэпсээннэрэ баалларынан, бу дьон олохторо уустугунан, о.д.а. биричиинэлэринэн чуолкай соҕус билиилэрбит кэмчи курдуктар.

Быйыл энтузиаст-чинчийээччи, кыраайы үөрэтээччи Авксентий Ильич Эверстов 80 сааһын туолла. Кини 90-с сыллартан ыла сахалар өбүгэлэрэ хаһан, ханна, хайдах олорбуттарын туһунан чинчийиилэрэ бэчээккэ тахсыталаан барбыттара.

"...якуты сохранили обширный запас эпических произведений, ценных не только по их художественному значению, но и в качестве исторического источника."

А.П.Окладников.

Бодойбо… Көмүстээх тайҕа… Витим өрүс тардыыта… Бу кыраайы Иркутскай уобалас боһомо көмүстээх уһук оройуонун эрэ быһыытынан сыаналыыр дубук. Бодойбо диэн, Бодойбо…

Урут Бодойбо сахалара диэн өйдөбүл баара кистэл буолбатах. Дьэ, бу Бодойбо сахалара диэн кимнээх этилэрэй уонна кинилэр хаһааҥҥыттан бу дойдуну булан олохсуйбуттарай? Маннык хабааннаах ыйытыылар өссө Бодойбоҕо тиийэ иликпиттэн үөскээбиттэрэ. Итиэннэ, сыыйа үөрэтэр, хасыһар, чинчийэр үлэм биир сүрүн хайысхатыгар кубулуйбута… Ол түмүгэр, аҕыйах эрээри бэрт кэрэхсэбиллээх чахчылары булаталаабыппын бу суруйарга сананным.