Көрүүгэ-истиигэ биһи ис уоргаммыт эрэ буолбатах,күннэтэ улахан ноҕоруусканы тулуйар ньиэрбэ систиэмэтэ эмиэ наадыйар. Ньиэрбэ систиэмэтин харыстаабатахха, бастаан айгыраан, устунан бэринэн,түмүгэр туһаттан тахсыан да сөп. Бу ыарыыны невроз диэн ааттыыллар.
 

• Киһи мэйиитэ 10 миллиард ньиэрбэ килиэккэлэриттэн тутуллар уонна 86 мөлүйүөн еденицаҕа тиийэ информацияны өйдөөн хаалар. Мэйиигэ ньиэрбэ импульса нейронтан нейроҥҥа тиийиитин саамай түргэнэ - чааска 400 килэмиэтир.
   

Эбир күн күүскэ тыгар кэмигэр: ордук саас уонна сайын тахсар. /.../ Ону суох гынар бэрт судургу эрээри, улахан туһалаах сүбэлэри биэрэбит. Манна, бастатан туран, үүнээйи олус туһалыыр.

Үөн-көйүүр тиллэр кэмэ - сайын. Кылгас сайыммытыгар араас үөҥҥэ көйүүргэ ытыттаран эрэйдэнэбит, итилэри суох гынар туһуттан баарбытын-суохпутун барытын туран биэриэх курдук буолабыт.

Өскөтүн тигээйи тиктэҕинэ, кумаар ытырдаҕын норуот сүбэлэрин туһаныҥ: 

Нооро ыалдьар хас биирдии киһи күннээҕи аһылыгын нуорматыгармуора хаппыыстата баар буолара наада. Аһылык бу көрүҥэр кобальт уонна никель баалларын быһыытынан, ноор ыарыытын сымнатан, ыалдьар киһиэхэ улаханнык көмөлөһөр диэн быраастар этэллэр.