Бу диетаны Соҕуруулуу арҕаа Азияҕа киэҥник тутталлар. Сүһүөх арамачыыстаан,  иһэлийэн ыалдьыыта илиҥҥи медицина барылынан Янь энергетикатыттан тутулуктаах. Онон Инь энергетика элбэх аһын аһааһын иһэлийии процеһын бытаардар. Ити астар аһылык 80 быраһыанын ылыахтаахтар.

Онтон ордубута ханнык да энергетикаҕа охтубат (нейтральнай) буолуохтаах.  Янь энергетикалаах бородуукталары аһыыры тохтотуллуохтаах. Диета уһуна икки ый.

Полиартриты Инь диетанан эмтииргэ баклажан, помидор, хортуоппуй, перец, фасоль, кииһилэ, кабачок, тэллэй, үрүҥ бурдук, ыраастаммыт ириис куруппа, үүт, кефир, сүөгэй, лимон, мүөт, саахар бараллар.

Сымыыты, эти, сыыры, көтөр этин, редискэни, эриэппэни, петрушканы, луугу, чэйи, кофены, дьаабылыканы сиэбэт буола сатыахтааххын.

Оруос бурдугу, кукурузаны, ньэчимиэни, минтайы, тресканы, судагы, сордоҥу, собону, камбаланы, чесногу, хаппыыстаны, хоруолук этин аҕыйаҕы сии сатыахтааххын.

Саамай сүрүн быраабыла: эт оҥоһуктары, сымыыты, сыыры, чэйи, кофены, дьаабылыканы сииртэн туттунуохтааххын.

"Кыым" хаһыат. Тохсунньу 18 күнэ 2007 сыл