Сөтөлгө моркуоп сүмэһинин үүтү уонна мүөт уутун кытары булкуйаллар. Биир остолобуой ньуосканан күҥҥэ алтата иһиллэр.

Гастриты эмтииргэ моркуоп уонна хортуоппуй сүмэһиннэрэ олус туһалаахтар. Биир бөдөҥ соҕус кытархай хортуоппуйу, обургу соҕус иккиморкуобу түөркэлээн баран, сүмэһиннэрин холбууллар. Сонно тута сарсыарда аччык искэ 1 ыстакааны иһэллэр, 30-40 мүнүүтэ сыталлар. 10 күн кэнниттэн, наада буоллаҕына, сынньана түһэн баран, эмиэ хатылыыллар.

Хаана аҕыйах киһи ыстакаан 2/3 моркуоп сүмэһинин, ыстакаан 1/3 сүбүөкүлэ сүмэһинин, 1 лимон сүмэһинин холбоон күн аайы ыстакаан аҥаарынан аһыах иннинэ иһэр.

Хаана аҕыйах киһи сарсыарда аһыах иннинэ 100 г түөркэлэммит моркуобу сүөгэйи эбэтэр мас арыытын кытары булкуйан сии сылдьыахтаах.

Ноордоро ыалдьар дьон (панкреатиттаах) моркуоп сүмэһинин 250 л 3-4 нэдиэлэ устатыгар иһиэхтэрин сөп. Эбэтэр моркуоп уонна сүбүөкүлэ сүмэһиннэрин булкуйан иһиллэр. Көмөлөһөр дииллэр.

Быар ыарыылаахтар эмиэ маннык сүмэһининэн эмтэниэхтэрин сөп.

"Кыым" 6.10.2011. Туйаара Сиккиэр