Киһи туохтан аанньа утуйбат буоларый Биричиинэтэ элбэх Олоххо көрсллэр санаа-оноо, соҕотохсуйуу, ыарахан олох, лэ-хамнас кыалҕата.
Телевмзор иннигэр ууннук олоруу, компьютер, тыастаах музыка, табах, наркотик, ньиэрбэни өрктэр, толкуйдуур дьоҕуру мөлтөтөр, сайцдыыны бытаардар. Оҕо үөрэниэн баҕарбат, тугу да интириэиргээбэт буолар.
Америка учуонайдара чинчийбиттэринэн, аанньа утуйбакка араас оһолго түбээн сыл аайы 2,5 мөлйөн киһи эчэйии ылар, 40000 киһи өлөр эбит. Мөлүйүөнүнэн киһи олорор мегаполистара тыаһа-ууһа, түргэн тэтимнээх олох ХХ үйэҕэ кии утуйар уутун ортотунан 25% кылгаппыттар. лэит ноҕорууската рдээн, хас нэдиэлэ аайы үгс киһи 6 ч. ситэ утуйбат. Ол түмгэр ХХ йэ кии аймахха хроническай сылайыы диэн саа ыарыыны аҕалбыт. Төө да доруобай кии, 5-8 сылы быа аанньа утуйбакка мэлдьи сылайа сылдьар турукка киирдэҕинэ, инфарктыан да сөп.
Чөл буолуу кистэлэҥнэрэ. Халандаар - 2010