Туохха барытыгар ситиһиилээх буоларга, конкуренцияны кыайарга, ол эбэтэр атын дьону өйгүнэн, кыаххынан баһыйарга, биллэн турар доруобуйа наада.

Доруобуйа акылаата - духуобунай төрүт. Киһи өй-санаа, сиэр-майгы, бэрээдэк өттүнэн чэгиэн, ыраас, чугас дьонугар, айылҕаҕа, үлэҕэ-үөрэххэ, тулалыыр эйгэҕэ үчүгэй сыһыаннаах буоллаҕына духуобанай уонна психическэй доруобуйатын оҥостор.Доруобай психикалаах киһи ньиэрбэтэ уонна уйулҕата бөҕө буолар. Араас мэһэйдэри, стресстэри, ыарахаттары тулуйар, түргэнник аһарынар кыахтанар. Медицина сүрүннээн, киһи физическэй эрэ туругар болҕомто уурар диэххэ сөп. Ону да ыарыылары эрэ эмтээн. Ол гынан баран, аҥаардас эминэн доруобуйа төннүбэт.

Ханнык быраабылалары тутуһан киһи бары өттүнэн доруобай буолуон сөбүй?

• Киһи - айылҕа саамай уустук уонна сыаналаах айыиньыта. Мөлүйүөнүнэн сыллар усталаах туораларыгар айылҕа киһини олох уонна кэм туруорар ирдэбиллэригэр сөп түбэһиннэрэн чочуйбут, тупсаран оҥорбут. Киһи айылҕа сокуонун тутуһан олоруохтаах.
• Киһи этэ сиинэ эрчиллиини эрэйэр. Физкультура, чуолаан сүүрүү, гимнастика, хаамыы, илии үлэтэ киһи күннээҕи түбүгэр киирэ сылдьыахтаах. Куруутун сыттахха, хамсаабака олордоххо улугуран, киһи этэ - хаана ыалдьар, салгыы кырдьан барар.
• Тото аһыахтааҕар, кыратык ачык остуолтан турар доруобуйаҕа быдан туһалаах. Ас хаачыстыбалаах, химическэй эбиликтэрэ суох буолуохтаах.
• Киһи уйулҕата, өйө-санаата кытаанах, ыарыыга ылларбат буоларын туһугар олоххо тардыһыылаах, кыраттан да үөрүмтүө, дьоҥҥо-сэргэҕэ, айылҕаҕа үтүө сыһыаннаах буолуохтаах.
• Туохха барытыгар миэрэ тутуһуллара наада: үлэҕэ, баайга-дуолга, эмкэ - томпко, арыгыны да иһэргэ, бэйэ-бэйэни таптаһарга, карьера оҥосторго, сынньалаҥҥа уо.д.а.

Ханнык баҕарар киһи кыһаннаҕына, бэйэтин кыаҕар, этигэр - сиинигэр, усулуобуйатыгар сөп түбэһэр, доруобуйаны тупсарар ньымалары булан туһаныан сөп. Өлбөт мэҥэ уута остуоруйаҕа эрэ баар.Дьиҥинэн, ханнык да эмп киһини доруобай оҥорбот. Ол иһин "доруобуйаҕын атыыласпаккын, оҥостуоххун сөпнь диэн этэн эрдэхтэрэ.

Чөл буолуу кистэлэҥнэрэ. Халандаар - 2010