Билгэ
Орохсуйуу
Күнү бата түһэр салгын сүүрээнэ - орохсуйуу буолар. Орохсуйууга хотугулуу илиҥиэн тыалырар. Салгын сүүрээнэ аллараанан сылдьар. Өр кэм устата салгын сүүрээнэ биир сиринэн орохтонор, онно тохтоон ылыан сөп. Орохсуйуу оту - маһы куурдар, хатарар. Салгын баттааһына улаатар.
Сиһилии
Билгэ
Киһини сылыктыыр билгэ.
Көстөр дьүһүнүнэн: - Кырдьыбат, өр үйэлээх киһи бэлиэтэ: хаана сиинэ үчүгэй араҕас, чэпчэки, куҥа-таһа үчүгэй.
- Түүлээх киһи, уһун астаах дьахтар дьоллоох буолаллар.
- Кыыс, дьахтар кэтэҕин ньирэй аһа хойуу буоллаҕына - үгүс оҕолоох буолар.
Сиһилии
Билгэ
Олох-дьаһах билгэлэрэ
- Оһоххо умайа турар мастан чох кыырайан түстэҕинэ - ыраахтан ыалдьыт кэлэр.
- Оһох уотуттан чох ыстанан түһэхтэригэр түстэҕинэ, уот иччитэ Эһэкээн тугу көтөхтөрдөҕөй диэн, сойутан баран айахтарыгар чугаһатан чупчуруйаллар.
Сиһилии
Билгэ
Ытынан, куосканан билгэ
- Ыт түүн буолла эрэ уһуннук эҥээритэн улуйар буоллаҕына, куһаҕаны биттэнэр, улуйан абааһыны сирдээн ыҥыран аҕалан ыарыыны-сүтүүнү оҥорор.
- Уохтаах ыт түүн дьиэни эргийэ сылдьан ырдьыгыныы-ырдьыгыныы үрдэҕинэ, үчүгэй ымыылаах ытынан ааҕыллар.
- Ыт кыбыылаах окко сытан, ииктиир-саахтыыр буоллаҕына, сүөһү-ас үчүгэйдик туран сыл тахсарга.
Сиһилии
Билгэ
Сүөһүнэн билгэ
- Ынах сүөһү мунна тыаһыыр,-сыҥыргыыр буоллаҕына уонна хараҕын уута чаккыраан таммалыыр буоллаҕына, ынах ытаата - иччитэ ыалдьаары дуу, өлөөрү дуу гыннаҕа диэн тойоннууллар.
- Ынах сүөһү да, сылгы да сайын эрдэттэн туох түбэһиэх титириги эҥин сиир буоллаҕына, от үүммэт, куһаҕан сут дьыл кэлэригэр.
Сиһилии
|