Киһини сылыктыыр билгэ.
Көстөр дьүһүнүнэн: - Кырдьыбат, өр үйэлээх киһи бэлиэтэ: хаана сиинэ үчүгэй араҕас, чэпчэки, куҥа-таһа үчүгэй.
- Түүлээх киһи, уһун астаах дьахтар дьоллоох буолаллар.
- Кыыс, дьахтар кэтэҕин ньирэй аһа хойуу буоллаҕына - үгүс оҕолоох буолар.
- Дьахтар баттаҕа эмискэ уһуура - эрдэ өлөрүгэр.
- Киһи кэтэҕин сиигэ улахан кэдэгэр буоллаҕына - өйдөөх, оттон кэтэҕэ чокоойу курдук буоллаҕына, кэтэҕин олоруута куһаҕан, өйө суох баҕайы буолсу дииллэр.
- Сүүһэ намыһах, баһа үөһэ үмүрүйэн, баттаҕа өрө үүнэр киһи акаары буолар.
- Тэрбэгэр хаастаах, үрдүк сүүстээх, үөрүнньэҥ хааннаах киһи - үтүө майгылаах.
- Убаҕас хаастаах киһи дьоло суох буолар.
- Кулгааҕын үөһээ төбөтө олус үөһээ киһи - мөлтөх буолар
- Ап араҕаһынан арылычсчы көрбүт олохтоох харахтаах, лоп курдук тыллаах-өстөөх киһи - үчүгэй киһи бэлиэтэ.
- Киһи хараҕын иччитэ кырата - өр үйэлээх буоларыгар.
- Акаары киһи бэлиэтэ - хараҕа иччитэ суох.
- Хараҕа албын - уоруйах буолар.
- Кубархай хоҥоруулаах киһи кылгас үйэлээх буолар.
- Бөҕө тиистээх киһи уһун үйэлээх буолар
- Бөҕө киһи моонньо сэтэлээх, суон, илиитэ кырыылаах.
- Кэтит түөстээх, дараҕар сарыннаах, кырыылаах харылаах киһи - күүстээх, бөҕө буолар.
- Саар тэгил уҥуохтаах сылбырҕа киһи - хапсаҕай, атаҕынан кытыгырас буолар.
- Үлэһит киһи ытыһап кэтит, халыҥ, тарбаҕа кылгас.
- Киһи ытыһа чараас буоллаҕына, дьоло суох, кылгас үйэлээх аатырар.
- Ытыһа бүтэй дьахтар - дьоллоох, ытыһа тэһэҕэс - дьоло суох.
- Киһи тарбахтарын сүрэхтэрэ аһаҕас саастаах буолаллара - киһи дьоло суох буоларыгар.
- Уус киһи тарбаҕа кэдэгэр уһуктаах буолар
- Илиитэ олус уһун киһи - ылыгас (уоруйах) буолар.
- Киһи харытын бобо тутан баран ньиккэрийдэххэ, тымыра аһаҕас буоллаҕына - ол киһи оҕоҕо-сүөһүгэ дьоло суох; хаҥас илии - оҕо дьоло, уҥа илии - сүөһү дьоло.
- Маадьаҕар атахтаах киһи тирэхтээх, күүстээх, кытыгырас буолар.
- Тобуга кыпчыгыр киһи - мөлтөх, сүһүөҕэ суох.
- Мэҥ - Айыыһыт уурбут бэлиэтэ, онон мэҥнээх киһи дьоллоох.
Р.И.Бравина "Киһи уонна дьылҕа". Бичик - 2002
Суруйда Baaska. 2011-12-09 20:59:27 +10.
|