Киһини сылыктыыр билгэ
- Кырдьыбат өр үйэлээх киһи бэлиэтэ: хаана - сиинэ үчүгэй араҕас, чэпчэки, куҥа-таһа үчүгэй.
- Түүлээх киһи, уһун астаах (баттахтаах) дьахтар дьоллоох буолаллар.
- Кыыс, дьахтар кэтэҕин ньирэй аһа хойуу буоллаҕына - үгүс оҕолоох буолар.
- Дьахтар баттаҕа эмискэ уһуура - эрдэ өлөрүгэр.
- Киһи кэтэҕин сиигэ улахан кэдэгэр буоллаҕына - өйдөөх, онтон чокоойу курдук буоллаҕына, кэтэҕин олоруута куһаҕан, өйө суох баҕайы буолсу дииллэр.
- Сүүһэ намыһах, баһа үөһэ үмүрүйэн, баттаҕа өрө үүнэр киһи акаары буолар.
- Тэрбэгэр хаастаах, үрдүк сүүстээх, үөрүнньэҥ хааннаах киһи - үтүө майгылаах.
- Убаҕас хаастаах киһи дьоло суох буолар.
- Кулгааҕын үөһээ төбөтө олус үөһээ киһи - мөлтөх буолар.
- Ап араҕаһынан арылыччы көрбүт олохтоох харахтаах, лоп курдук тыллаах - өстөөх киһи - үчүгэй киһи бэлиэтэ.
- Киһи хараҕын иччитэ кырата - өр үйэлээх буоларыгар.
- Акаары киһи бэлиэтэ - хараҕа иччитэ суох.
- Хараҕа албын - уоруйах буолар.
- Кубархай хоҥоруулаах киһи - кылгас үйэлээх буолар.
- Бөҕө тиистээх киһи уһун үйэлээх буолар.
- Бөҕө киһи моонньо сэтэлээх, суон, илиитэ кырыылаах.
- Кэтит түөстээх, дараҕар сарыннаах, кырыылаах харылаах киһи - күүстээх, бөҕө буолар.
- Саар тэгил уҥуохтаах сылбырҕа киһи - хапсаҕай, атаҕынан кытыгырас буолар.
- Үлэһит киһи ытыһа кэтит, халыҥ, тарбаҕа кылгас.
- Киһи ытыһа чараас буоллаҕына, дьоло суох, кылгас үйэлээх аатырар.
- Ытыһа бүтэй дьахтар - дьоллоох, ытыһа тэһэҕэс - дьоло суох.
- Киһи тарбахтарын сүрэхтэрэ аһаҕас саастаах буолаллара - киһи дьоло суох буоларыгар.
- Уус киһи тарбахтара кэдэгэр уһуктаах буолар.
- Киһи харытын бобо тутан баран ньиккирийдэххэ, тымыра аһаҕас буоллаҕына - ол киһи оҕоҕо-сүөһүгэ дьоло суох; хаҥас илии - оҕо дьоло, уҥа илии - сүөһү дьоло.
- Маадьаҕар атахтаах киһи тирэхтээх, күүстээх, кытыгырас буолар.
- Тобуга кыпчыгыр киһи мөлтөх, сүһүөҕэ суох.
- Мэҥ - айыыһыт уурбут бэлиэтэ, онон мэҥнээх киһи дьоллоох.
Р.И.Бравина "Киһи уонна дьылҕа" 2002.
Суруйда Baaska. 2011-12-08 18:12:52 +10.
|