"Ыкка дылы түргэнник осто" диэн мээнэҕэ эппэттэр. Ыт сыраана эмтээҕин Нобелевскай бириэмийэ лауреата А.Флеминг быһаарбыта. Биһиги дойдубутугар бу боппуруоска академик З.В. Ермолаева элбэх сыратын биэрбитэ.

Араас өрүттээх эксперимент дакаастаабытынан, ыт сырааныгар, хараҕын уутугар, уоһаҕар араас микробтары өлөрөр лизоцим диэн вещество баар. Лизоцим дьайыытынан салгыҥҥа уонна ол - бу малга - салга баар микробтар өлөллр. Ыкка бааһы салаттахха ириҥэриини үөскэтэр микробтар сайдыылара, үүнүүлэрэ тохтуур, баас оһон барар.

Ыт аһа төһөнөн иҥэмтиэлээх да сырааныгар лизоцим састааба үрдүк.

Лизоцимы үөрэтии бастакы сылларыттан кинини медицина уонна ветеринария практикатыгар ситиһиилээхтик туһанар буолбуттара. Маҥнай утаа лизоцимы ыт хараҕын уутуттан ылаллара. Кэлин куурусса сымыытын үрүҥүттэн ылар буолбуттара, лизоцимнаах буолан көтөрдөр сымыыттара өр кэмҥэ сытыйбаттар.

Биирдиилээн ученайдар бигэргэтэллэринэн, кыыллар биһиги тулабытыгар туһааннаах бактерециднай көмүскүүр эйгэнт үөскэтэллэр, ол ыарыыттан көмүскүүр прививка курдук дьайар, кэккэ ыарыыларга иммунитеты үөскэтэргэ көмөлөһөр, муҥур уһугар киһи организмыгар, иччитин доруобуйатын туругар үтүө сабыдыаллаах. Ньиэрбэлэринэн мөлтөх оҕолорго эмчиттэр хайа эмит кыылы иитэргэ сүбэлииллэрэ оруннаах.

"Эн доҕорун" хомуурунньуктан. 1973 сыл. "Сэтинньи-Ахсынньы ыйдар, 1994 сыл.Кыраһа"