Рейтинг@Mail.ru
Эйгэ

.

Эйгэ


Билигин
сайтка 2 киһи
баар

Биллэриилэр Сонуннар Кэпсэтии

Сотору:
1 күнүнэн: 10.06.2025 Дьахтар күүлэйдиир күнэ. Сайылыкка көһүү сүпсүлгэнэ бүтэн, нус - хас үүт тураан күннэр үүнэллэр. Уоскуйбучча дьахталлар оҕолорун батыһыннара сылдьан, кырдьаҕас хатыҥ маска салама ыйыыллар, алаадьы буһаран сыт таһаараллар. Өгүрүө кэлэр. Дөлүһүөн сибэккилэнэр, сардаана тыллар. Бу күн чуумпу - үчүгэй үүнүүлээх дьыл.
3 күнүнэн: 12.06.2025 Российскай федерация суверенитетын кунэ. Ыраас, куйаас, чэмэлкэй күннэр.
5 күнүнэн: 14.06.2025 Самаан сайын са5аланар кэмэ. Ыhыахтар са5аланаллар. Ардаатаҕына - үчүгэй үүнүү.
7 күнүнэн: 16.06.2025 Бугун хотуттан, ар5ааттан тыалырда5ына - сайына ардахтаах.
12 күнүнэн: 21.06.2025 ЫhЫАХ КYНЭ. Этиҥ этэрэ элбиир. Сыыс оту, кучуну үргүүллэр, бүгүйэх тиллэр, ынах үүтэ тардар. Көтөр сымыыт баттыыр үгэнэ. Эһэ, саарба иссэр, тайах төрүүр, андаатар ууһуур, ороһу биэ төрүүр. Туос хам сыста илигинэ хастанар. Ыһыах буолар. Этиҥнээх ардах түстэҕинэ - от хомуура мөлтөх.
13 күнүнэн: 22.06.2025 Саамай уһун күн.
         
    

Бөллөхүнэ

Бөллөхүнэ атыннык боллоҥсо, моруоска дэнэр, нууччалыы морошка приземистая. Бу элбэх сыллаах от. Европа, Азия, Америка хотугу кэтирээһиннэригэр,

Монголия, Корея хоту өттүгэр, Японияҕа тарҕанан үүнэр көрүҥ. Саха сиригэр барытыгар баар эрээри, хоту тыа быыстаах туундараҕа эрэ өлгөмнүк үүнэр. Торфалаах маарга, сииктээх сэндэһин ойуурга тарҕанар.Бөлөхүнэ элбэх сыллаах уһун синньигэс силиргэхтээх, онтунан торфа, көмнөх араҥатыгар үгүс самалык силистэнэр, сыл аайы 5-25 см үрдүктээх кылгас түүлээх, быллырыыттаах ук хороччу үүнэн тахсар. Угар 2-3 устуука биэс салбахтаах, эрбиилии кырыылаах, кэтит ньолбоҕор, судургу сэбирдэхтээх, суос соҕотох сибэккилээх. Сибэккитэ аҥардам, тычинкалаах сибэккитэ бөдөҥ (кэтитэ 3 см), соҕооччуктаах сибэккитэ арыый кыра (2,0-2,5 см). Чааскы сэбирдэҕэ ньолбоҕор, төбөтө мултугур, түүлээх, быллырыыттаах. Эминньэҕэ үрүҥ кэтит, ньолбоҕор. Аһа - элбэх уҥуохтаах бытархай астаах отон. Отоно биэ эмиийигэр маарынныыр эрээри тас көрүҥэ уратылаах: бытархай уҥуохтуйбут аһа халыҥ бүрүөлээх, онон бөдөҥ. Сэһэрэр кэмигэр кыһыл, ситэригэр дьэҥкир сылама курдук араҥастыйар.

Саха сирин киин уонна соҕуруу өттүгэр бэс ыйыгар, хоту - бэс ыйын бүтүүтүгэр - от ыйыгар сибэккилиир. Онтон сыыйа - баайа аһа ситэн барар. Бөллөхүнэ сиппит отоно сымнаҕас, элбэх сүмэһиннээх, дьыргыл сыттаах, минньигэс амтаннаах, онон хоту дойду олохтоохторо отонун төһө кыайалларынан хомуйан, аска туһаналлар.

Отоно саахардаах (4-6%) элбэх С витаминнаах (200 мг), яблочнай, лимоннай аһыыбалаах, еаротиннаах (3,5 мг). Отонунан барыанньа, муорс о.д.а. утах оҥороллор. Сиппит отонун оҕо аймах сөбүлээн сиир, кыратык саахардаатахха өссө минньийэр.

Отон суурадаһынын цинганы эмтииогэ иһэрдэллэр. Норуот эмчиттэрэ этэллэринэн, бөллөҕүнэ отоно тымныйыыга, тумууга, утаҕы ханнарарга, ону тэҥэ ииктэтэргэ туттуллар эбит.

Тимофеев П.А., Иванов Е.И. "Саха сирин отонноох үүнээйилэрэ" Дьокуускай 1994

Суруйда Baaska. 2011-12-10 02:30:31 +10.



    
Яндекс.Метрика Рейтинг@Mail.ru
^ Үөһээ