Киискэ үөрэтэр быдан уустук, тоҕо диэтэххэ, бу кыыл киэҥ сирдэри туоруур, ыт эккирэтэрин биллэҕинэ саһа барбат, суолун бутуйан, уһуннук ойуолаан, ыт кыайан ааспат эрэйдээх сирдэринэн киирэн-тахсан куота сатыыр. Кииһи бултуургар лайка сыала - соруга - кииһи маска таһаарыы.

Бу соругу сыты үчүгэйдик ылар, кыыл суолун тоҕойдорго сатаан быһа көтөр, бигэ-таҕа лайкалар эрэ ситиһэллэр.

Лайканы 1,5 - 2 сааһыттан киискэ үөрэтэллэр. Кырдьаҕас ыты кытта таһаарар, биллэн турар, көдьүүстээх. Киис олорор маһыгар сэрэнэн чугаһыыр наада, киис олус үргүүк. Эдэр ыты соҕотохтуу үөрэтэр буоллахха, маҥнай быатыттан тута сылдьар ордук. Саҥа суолу булан эрэ баран ыты "көрдөө" диэн хамаандалаан ыытыллар. Ыт суолу кыайан ылбатаҕына, "көрдөө" дии-дии быатыттан тарда сылдьан бэйэҕит суоллатыҥ. Онтон, дьэ бардаҕына, төһө кыалларынан түргэнник батыһын, ыккыт онно-манна сыыһа баран хаалыан сөп.

Киис кумалааҥҥа эбэтэр таас быыһыгар саһан хааллаҕына онтон хайаан да таһаара сатаан. Онон ыккытыгар бу бүкпүт кыыл эйиэхэ хайаан да наадалааҕын, кинини булгуччу бултуохтааххын өйдөтөҕүн. Кумалаантан мутугунан анньыалаан таһаарыахха сөп, ол кыаллыбатаҕына буруону ыыталлар. Таас быыһыгар саспыт кииһи таһаарар ордук уустук. Бу түбэлтэҕэ хас да сиргэ уоту уматан, буруотун, тугунан эмит сапсыйан, хайаҕаска киллэриллиэхтээх. Хорҕойбут сириттэн ойон тахсар киис дэҥҥэ ыт айаҕар киирэн биэрэр, онон, тыаһаан - ууһаан тоһуйан туран, чугастааҕы маска таһаарарга дьулуһун.

Кыраһа #1. 1994 сыл.