Олох

Олох диэн - тыын баар буолуута ааттанар. Аан дойду барыта тыыҥҥа уйдаран турар: Үөһээ дойду Айыы тоҕус халлаана - үрүҥ тыыҥҥа; Орто дойду тыына - харыһыктаах хара тыыҥҥа; Аллаара дойду - куһаҕан тыыҥҥа. Бу дойдулар көстөр уонна көстүбэт чараас эйгэлэргэ араас таһымнаах, тус-туһунан кэмнээх-кээмэйдээх буолан, тус туспа тыынынан туолан турар. Аан дойду анала - көстөрү көрдөрүүнэн, бииллэри биллэриинэн эрэ муҥурдаммат.

Сүрэҕи уоскутуу

1. Үгүс киһи сирдээҕи олоҕор икки суолу ситэ сыаналаабат: доруобуйаныуонна иллэҥ кэми. Маны эрдэттэн өйдөөбүттэр барар сахха сүрэхтэрэ нус-хас.
2. Сирдээҕи олоххо ыраах айаннаан иһэр хоноһо курдукпут. Киэһэ тиийдэхпитинэ сарсыардааҥҥыбытын кэтэһэбит. Сарсыарда тиийдэхпитинэ - киэһээҥҥибитин күүтэбит. Ол курдук ыарыыны ынчыктаан ыҥырабыт, өлөр өлүүнү олорор олохпутунан булабыт.
3. Хас биирдии тыын өлүүнү амсайар аналлаах. Ону амсайбыт - хаттаан тиллэр эрэллээх.
4. Аан дойдуну тапталынан билбит уонна эстибэт эрэли эҥэрдэспит сүрэх өрүү эдэр.

Былыр өлбүтү тиһэх суолугар атааралларыгар анараа дойдуга аттанар миинэр миҥэтэ "хоолдьуга" диэн аты өлөрөллөрө.

Булт - сыралаах үлэ түмүгэ. Туруоруммут сыалы-соругу ситии. Ону тиһэҕэр тиэрдии. Дьэ ити иһин сонордоммут булду мүччүрэппэт буола сатыыллар. Онуоха бааһырбыт, хойму буолбуту чордуур, тобоҕолуур иччи баар. Ол иччи аата Бараахы Сүүрүк.

Имиллэ илик эһэ тириитигэр олорбот, сыппат (эһэ курдук киһнээх оҕо төрүөн сөп).

Кус, куобах сүрэҕин сиэбэт (куттас оҕо төрүөн сөп).

Толунньаҥы сиэбэт (сулуллубут уҥуох курдук куһаҕан дьүһүннээх оҕо төрүүр).