Рейтинг@Mail.ru
Эйгэ

.

Эйгэ


Билигин
сайтка 4 киһи
баар

Биллэриилэр Сонуннар Кэпсэтии

Сотору:
2 күнүнэн: 10.06.2025 Дьахтар күүлэйдиир күнэ. Сайылыкка көһүү сүпсүлгэнэ бүтэн, нус - хас үүт тураан күннэр үүнэллэр. Уоскуйбучча дьахталлар оҕолорун батыһыннара сылдьан, кырдьаҕас хатыҥ маска салама ыйыыллар, алаадьы буһаран сыт таһаараллар. Өгүрүө кэлэр. Дөлүһүөн сибэккилэнэр, сардаана тыллар. Бу күн чуумпу - үчүгэй үүнүүлээх дьыл.
4 күнүнэн: 12.06.2025 Российскай федерация суверенитетын кунэ. Ыраас, куйаас, чэмэлкэй күннэр.
6 күнүнэн: 14.06.2025 Самаан сайын са5аланар кэмэ. Ыhыахтар са5аланаллар. Ардаатаҕына - үчүгэй үүнүү.
8 күнүнэн: 16.06.2025 Бугун хотуттан, ар5ааттан тыалырда5ына - сайына ардахтаах.
13 күнүнэн: 21.06.2025 ЫhЫАХ КYНЭ. Этиҥ этэрэ элбиир. Сыыс оту, кучуну үргүүллэр, бүгүйэх тиллэр, ынах үүтэ тардар. Көтөр сымыыт баттыыр үгэнэ. Эһэ, саарба иссэр, тайах төрүүр, андаатар ууһуур, ороһу биэ төрүүр. Туос хам сыста илигинэ хастанар. Ыһыах буолар. Этиҥнээх ардах түстэҕинэ - от хомуура мөлтөх.
         
    

Оҕону куоттарыы

Оҕо абааһыта буулаатаҕына оҕо төрөөт  өлөн иһэр диэн итэҕэл баар. Игнатий Прудецкай диэн 80-нун ааспыт оҕонньор уонтан тахса оҕолоох ыалтан  соҕотоҕун ордон хаалбыт кэпсээнэ маннык…

Бу ыал оҕолоннохторун ахсын оҕолоро ыйдарын туолбакка биитэр биир саастарын ааһан баран өлөн хаалаллар эбит. Онно ойуун көрүүлэнэн баран, «ойуун абааһыта буулаабыт» диэн быһаарбыт.

Ол сылыгар дьиэлээх дьахтар эмиэ оҕоломмут.  Оҕолоноругар сылгы хаһаатыгар илдьэн баран, тулаат үүнүн тардан  кэбиспиттэр. Уол оҕо төрөөбүт. Ону саах ыһар түннүгүнэн биир кыыстаах эмээхсиҥҥэ биэрбиттэр. Эмээхсин кыыһынаан кэлэн оҕону туос тымтайга уган баран, кэннилэринэн хааман биэс биэрэстэлээх үрэххэ тиийбиттэр. Үрэҕи туораан баран, дьэ киһилии хааман, дьиэлэрин былдьаспыттар.

Дьахтарга «оҕоҥ өлбүтэ» диэбиттэр. Дьахтар оҕотун аһыйан хас да куннээх түүн ытаабыт. Ол сылдьан утуйан бардар эрэ, биир куп-кугас  баччыр оҕо оһох кэнниттэн тахсан, холумтан үрдүгэр ыттан туран: «Аата, аһымматтара сүрүн! Миигин ким да оҕо гыммат, бары абааһы көрөллөр. Саатар, били саҥа төрөөбүт уол суолун сүтэрэн кэбистим. Суоллуу сатаан кэбистим. Кэлбит эрэ суола баар, таҥнары устар уу диэкиттэн. Барбыт биир да суола суох. Ханна барбыта буолла?» - диир эбит.

Дьахтар олус уолуйан, куттанан уһуктар. Уокка ас биэрэ-биэрэ алгыыр да, оҕо син биир сүппэт. Тугу эрэ кэтиир курдук мэлдьи көстөр, сылдьар. Дьиэлээхтэр уоллара тыыннааҕын ийэтигэр оҕо 6 сааһын туолуор диэри эппэтэхтэр. Оҕону ол курдук быыһаабыттар.

Итэҕэл быһыытынан, оҕо абааһыта абааһылаах ыалга сырыттаххына эн дьиэҕэр батыһан кэлэр эбит. Сорох куһаҕан санаалаах дьон киһи сиэбигэр, таҥаһын быыһыгар өлбүт оҕолорун туох эмэ таҥаһыттан уган ыыталлар эбит. Бэйэлэриттэн тэйитээри. Оччоҕо абааһы туох да боруога суох көсүһэр. Оҕо абааһыта буулаабыт киһитигэр (үксүгэр, дьахтарга) сыттыгын анныгар нэтээги тириитин угаллар. Оччоҕоарахсар үһү.

Багдарыын Сүлбэ «Үһүйээннэр, номохтор» кинигэтин 2-с туома, 1974 с. Суруйуу. «Кыым» хаһыат 2017 сыл кулун тутар 23 күнэ.Ол сылыгар дьиэлээх дьахтар эмиэ оҕоломмут.  Оҕолоноругар сылгы хаһаатыгар илдьэн баран, тулаат үүнүн тардан  кэбиспиттэр. Уол оҕо төрөөбүт. Ону саах ыһар түннүгүнэн биир кыыстаах эмээхсиҥҥэ биэрбиттэр. Эмээхсин кыыһынаан кэлэн оҕону туос тымтайга уган баран, кэннилэринэн хааман биэс биэрэстэлээх үрэххэ тиийбиттэр. Үрэҕи туораан баран, дьэ киһилии хааман, дьиэлэрин былдьаспыттар.

Дьахтарга «оҕоҥ өлбүтэ» диэбиттэр. Дьахтар оҕотун аһыйан хас да куннээх түүн ытаабыт. Ол сылдьан утуйан бардар эрэ, биир куп-кугас  баччыр оҕо оһох кэнниттэн тахсан, холумтан үрдүгэр ыттан туран: «Аата, аһымматтара сүрүн! Миигин ким да оҕо гыммат, бары абааһы көрөллөр. Саатар, били саҥа төрөөбүт уол суолун сүтэрэн кэбистим. Суоллуу сатаан кэбистим. Кэлбит эрэ суола баар, таҥнары устар уу диэкиттэн. Барбыт биир да суола суох. Ханна барбыта буолла?» - диир эбит.

Дьахтар олус уолуйан, куттанан уһуктар. Уокка ас биэрэ-биэрэ алгыыр да, оҕо син биир сүппэт. Тугу эрэ кэтиир курдук мэлдьи көстөр, сылдьар. Дьиэлээхтэр уоллара тыыннааҕын ийэтигэр оҕо 6 сааһын туолуор диэри эппэтэхтэр. Оҕону ол курдук быыһаабыттар.

Итэҕэл быһыытынан, оҕо абааһыта абааһылаах ыалга сырыттаххына эн дьиэҕэр батыһан кэлэр эбит. Сорох куһаҕан санаалаах дьон киһи сиэбигэр, таҥаһын быыһыгар өлбүт оҕолорун туох эмэ таҥаһыттан уган ыыталлар эбит. Бэйэлэриттэн тэйитээри. Оччоҕо абааһы туох да боруога суох көсүһэр. Оҕо абааһыта буулаабыт киһитигэр (үксүгэр, дьахтарга) сыттыгын анныгар нэтээги тириитин угаллар. Оччоҕоарахсар үһү

Багдарыын Сүлбэ «Үһүйээннэр, номохтор» кинигэтин 2-с туома, 1974 с. Суруйуу. «Кыым» хаһыат 2017 сыл кулун тутар 23 күнэ.

Суруйда Baaska. 2017-04-07 18:59:22 +09.



    
Яндекс.Метрика Рейтинг@Mail.ru
^ Үөһээ