Саха дьоно дьиэни тутарбытыгар сиэрбит-туоммут бу күҥҥэ диэри уларыйбакка кэллэ. Саҥа дьиэни туттуохтарын иннинэ былыр ойуун эбэтэр кырдьаҕас билгэһит саҥа дьиэ тутуллар сирин чинчилиирэ.

Санаалара тохтообут сиригэр билгэһит хонон турара. Ол сиргэ дьиэлэрин тутталлара түүллэрин тойоннооһуннарыттан тутулуктааҕа. Сороҕор дьиэ тутуллуохтаах олоҕор суоруллубут мас хатырыгын көпсөлүү уураллар, ону нөҥүө күнүгэр көрдөхтөрүнэ, кымырдаҕас мустубут буоллаҕына, үчүгэй эркиннээх сир диэн сыаналыыллара. Сороҕор түөрэх быраҕаллара.

Дьиэ олоҕун таһыгар үүммүт мастары эмиэ чинчийэн көрөллөрө. Тиит мас лабаата үөһээ диэки үмүрүччү үүнэн турар буоллаҕына, “бүтэй сир”, оттон лабаата туора үүммүт сатаҕай көрүҥнээх мастаах сири “аһаҕас сир” диэн ааттыыллара уонна маннык сиргэ дьиэни туттубаттара.
 Дьиэ акылаата түһүөхтээх сиригэр чөҥөчөк баар буоллаҕына, хайаан да түөрэллэрэ, силиһин үчүгэйдик ыраастыыллара.

Былыр акылаат түһэрэллэригэр, туруорбах балаҕан тулааһыннарын туруоралларыгар, сир кырсын алдьаталларыгар сир-дойду иччилэриттэн көрдөһөн, көҥүллэтэн алгыстарын аныыллара. Акылаат түһэр муннуктарыгар, тулааһын оҥкучахтарыгар харчы уонна сиэлинэн суулаан арыы уураллара. Дьиэ тутуутун сүрүн түһүмэхтэригэр: акылаат түстэҕинэ, түннүк баайыытыгар, өһүө түһүүтүгэр дьиэлээх ыал хайаан да бэлиэтээн сирин-уотун аһатар. Дьиэ тутуутун саамай сүрүн өттө – өһүөнү түһэрии. Бу – дьиэ тутуллан бүтэн, үлэ үмүрүйэн эрэр үөрүүлээх түгэнэ. Өһүө ууруллар муннуктарыгар сиэл уонна харчы эмиэ ууруллар. Бу – билиҥҥэ диэри тутуһуллан кэлбит сиэр. Дьиэ өһүөтэ түстэҕинэ, тутуллан бүппүтүн кэриэтэ сананыллар, онон малааһын тэриллэр.

Итэҕэл быһыытынан, Айыы аартыга аһыллар сиринэн – илин диэкинэн – ааннанар. Дьиэ тутуллан бүттэҕинэ, саҥа дьиэҕэ киирии малааһына тэриллэр. Малааһын үксүн алтынньы, сэттинньи ыйдарга – идэһэлэнэр кэмҥэ оҥоһуллара. Кырдьаҕас баар буоллаҕына, аал уоту кини алҕаан аһатара. Дьиэ иччитэ Дьиэрдэ Бахсыынаттан ыччат дьоно көмүс ньээкэ уйаларыгар этэҥҥэ олороллоругар көрдөһө, дьиэлээхтэргэ айыы дьонун сиэринэн олороллоругар алгыһын аныыр.

http://www.kyym.ru

Дьиэ акылаатын түһэрии алгыһа: http://eyge.sakha.ru/?fn_mode=fullnews&fn_id=924&do=algws