Абааһы күүстээх дьону кытта кэлэн бэрт былдьаһар диэн былыргылар итэҕэйэллэрэ.

 

Былыыр-былыр билиҥҥи Хаҥалас улууһун сиригэр, Бөҕө Чолбон диэн ааттаах чиэппэр күүстээх бухатыыр киһи олоро сылдьыбыт. Дьон кэпсээнинэн, икки толору уулаах уһааты оҕо оонньуурун курдук кууһа сылдьар күүстээҕэ эбитэ үһү. Ардыгар алааһынан ааһан иһэн дьон сүөһүтүн харбаан ылан, хотоннорун үрдүгэр таһааран, туруоран кэбиһэн муокастыыра эбитэ үһү.

 

Бөҕө Чолбон ынах сүөһү диэҥҥэ сыстаҕаһа суох буолан, үйэтин тухары булдунан-алдынан айаҕын ииттэн олорбут. Билиҥҥи Хаҥалас уонна Горнай улууһун хара тыаларын кэрийэн бултуур эбит.

 

   Арай биирдэ бултуу сылдьан биир өтөххө хонорго быһаарыммыт. Саха киһитин сиэринэн уотун иччитин айах тутан күндүлээбит. £йүөтүттэн кыратык үссэммит. Сылайбыт киһи быһыытынан атын ыҥыырыттан тахсан утуйар таҥа­һын киллэрэн наара ороҥҥо оҥосту­бут. Сыппахтыы түһэн баран, утуйан хаалбыт.

 

   Түүн оройо киһибит баттатан, уһукта биэрбит. Хараҥаҕа кыҥастаһан көрбүтэ, суорҕана аллара диэки тардыллан түһэн эрэр үһү. Бөҕө Чолбон суорҕанын харбаан ылан бэйэтин диэки тардыбыт. Суорҕана туохха эрэ иҥнибит кур­дук, ончу хамсаабат үһү. Киһибит маҕыйа-маҕыйа тардыалаабыт. Туһа тахсыбатах. Онуоха быччыҥын барытын күүрдэн баран тарпытыгар, арай, анараа өттүттэн ким эрэ суорҕаны төлө тардан ыла сыспыт. Бөҕө Чолбон өсөһө киирбит. Суорҕанын тарбахтарынан хам тутан кэбиспит уонна тардыалаһан барбыт. Хараҥаҕа көстүбэт баҕайы күүһэ эмиэ сүрдээх үһү.

 

   Икки күүс: биирэ айыы, биирэ ха­раҥа суорҕан былдьаһан тиниктэһэн, ынчыктаһан-бөтүөхтэһэн киирэн барбыттар. Ыраахтан иһиттэххэ, эргэ балаҕан иһэ өрө тилигирээн олорор үһү. Кэнникинэн Бөҕө Чолбон сылайан, көлөһүнэ сарылыы сүүрбүт.

 

   – Суорҕаммын былдьаттахпына, киһи буолан бүтэбин, – диэн айыы киһитэ бүтэһик күүһүнэн түһүммүт. Биир түгэҥҥэ суорҕана ортотунан хайа баран хаалбыт. Дьэ, ол кэннэ киһибит “һуу” диэбит.

 

   Ол түбэлтэ кэннэ Бөҕө Чолбон ула­ханнык ыалдьа сылдьыбыта дииллэр. £скөтүн суорҕанын былдьаппыта буоллар, өр буолуо суох этэ диэн сабаҕалыыллар.

 

Дьөгүөр Дьөгүөрэбис, Горнай улууһа. "Кыым" хаһыат. 28.04.2016.